«Азияның төвү» обелиск
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B9_%D0%94%D0%B8%D0%BF%D1%82%D0%B8%D2%A3_%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D2%AF-2014.jpg/350px-%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B9_%D0%94%D0%B8%D0%BF%D1%82%D0%B8%D2%A3_%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D2%AF-2014.jpg)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B9_%D0%94%D0%B8%D0%BF%D1%82%D0%B8%D2%A3_%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D2%AF-2014-%D1%87%D0%BE%D0%BE%D0%BA.jpg/220px-%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B9_%D0%94%D0%B8%D0%BF%D1%82%D0%B8%D2%A3_%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D2%AF-2014-%D1%87%D0%BE%D0%BE%D0%BA.jpg)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/%22%D0%A5%D0%B0%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B5_%D0%9A%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B0%D2%A3%D0%BD%D0%B0%D0%BF_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%80%D1%8B%22-%D0%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB.2014.jpg/350px-%22%D0%A5%D0%B0%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B5_%D0%9A%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B0%D2%A3%D0%BD%D0%B0%D0%BF_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%80%D1%8B%22-%D0%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB.2014.jpg)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Vladimir_Putin_in_Tuva_2007-55.jpg/220px-Vladimir_Putin_in_Tuva_2007-55.jpg)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/StampRussia1994CPA184.jpg/100px-StampRussia1994CPA184.jpg)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Tuva_Kyzyl_Center_of_Asia_200107260179.jpg/100px-Tuva_Kyzyl_Center_of_Asia_200107260179.jpg)
Обелиск Азий Диптиң Төвү, Азий Төвү (орус. Центр Азии) - Тываның х.Кызылда турар Азия Диптиң төвүн демдеглээн тураскаал. Ол Эне-Сайның кыдыында хем белдиринде турар.
Турар чери[эдер | вики-сөзүглелди эдер]
Бии-Хем биле Каа-Хемниң каттышкан черинден ырак эвесте, барык Кызыл хоорайның төвүнде, Улуг-Хемниң солагай талакы эриинде.
Хевири[эдер | вики-сөзүглелди эдер]
Тураскаалдыг улуг бөмбүк - глобус хевирлиг төгериинде диптерни чуруп айыткан, ында Тыва чурту онзаланып көстүп турар. Бөмбүктүң артындан дээрже он метр бедик үш кырлыг сүүр суурга шиштейин үне берген.
Төөгүден[эдер | вики-сөзүглелди эдер]
Эрги обелисктиң авторлары: Демин В. чурукчунуң болгаш Бажин В. биле Ветчинов В. архитекторларның төлевилели-биле 1964 чылда туткан.
"Азия төвү" Тываның төп географтыг туружун илередип турар бир дугаар демдек тураскаал эвес болуп турар. Шаанда амгы обелискиниң турган черинге субурган турган.
Улуг-Хемниң шинчилекчизи Родевич В.М. Таңды-Тыва күрүне Азия диптиң таптыг-ла төвүнде турар деп эң баштай илереткен. Ону ол-ла чылда Тывага кээп чораан англи топограф болгаш шинчилекчи Каррутерс А.Д. бадыткаан.
Обелискини архитектор Куулар Михаилның төлевиле-биле 1984 чылда улам бедидип, мрамор-биле силбип чаарткан.
Дөзү[эдер | вики-сөзүглелди эдер]
- "Тыва дугайында 99 айтырыгга харыылар" Дарбаа Ю.К.